De overstap van ICT naar juridische dienstverlening ligt misschien niet direct voor de hand. Maar dankzij de opleidingen en cursussen die Paul heeft gevolgd bij Slachtofferhulp, beschikt hij nu over alle kennis en kunde om slachtoffers te informeren over het strafproces. Een rol die hem op het lijf geschreven is.

Paul zit op een bankje te wachten in de centrale hal van de rechtbank in Rotterdam. Het statige gebouw staat recht tegenover de Erasmusbrug, die hij even later bewondert als we op de lift staan te wachten. Hoewel Paul niet meer in de stad woont - ‘wel dichtbij’ - verraadt zijn lichte Rotterdamse accent dat hij de stad toch heel goed kent. Net als de rechtbank, waar hij ons moeiteloos naar de gereserveerde zaal leidt. Hij grapt met de beveiligers, groet een bekende advocaat en weet precies waar we moeten zijn. Paul is hier duidelijk in zijn element. 

Sinds 2012 komt hij hier meerdere keren per maand, om slachtoffers juridisch bij te staan tijdens de rechtszitting. Dat doet hij als vrijwilliger, of zoals hij het zelf liever noemt: onbetaald medewerker. Lachend: ‘Ik hoop dat iedereen in Nederland zijn werk vrijwillig doet. Mijn voordeel ten opzichte van mijn betaalde collega’s is dat ik meer eigen regie heb. Ik deel zelf mijn tijd in, en kan het goed combineren met andere activiteiten, zoals sporten of zingen in mijn kamerkoor.’ 

Praktische juridische dienstverlening 

Als juridisch vrijwilliger informeert Paul slachtoffers over het strafproces en helpt ze onder andere met een verzoek tot schadevergoeding. ‘Een cliënt maakt vaak al zoveel mee, en dan moet je ook nog eens met allerlei instanties en formulieren aan de slag. Daar help ik bij.’

Hoe ziet een werkweek er uit? ‘Ik praat met slachtoffers, lees dossiers, doe onderzoek, schrijf stukken uit en beantwoord mails. Gemiddeld kost dit zo’n 16 uur. Eerlijk gezegd besteed ik er wel wat meer aan, omdat ik het zo interessant vind. Een bezoek aan de rechtbank vraagt ook wat meer tijd, omdat zittingen regelmatig uitlopen.  Maar zo’n zitting is wel heel boeiend en uitdagend. Je krijgt met allerlei advocaten en rechters te maken, die verschillend kunnen reageren op de ingediende schadevordering. Daar moet je goed op anticiperen en inspelen.’ 

Bevlogen en betrokken 

‘Zakelijke empathie is belangrijk in deze functie. Je bent begaan met het slachtoffer, en moet tegelijkertijd heel praktisch handelen. Je duikt in de papieren, vult formulieren voor ze in, produceert juridische stukken en bereidt de zaak voor. Tijdens de zitting moet je goed presenteren, het liefst met een beetje flair.’ Welke eigenschappen komen nog meer van pas? ‘Je moet stevig in de schoenen staan. De advocaat van de verdachte probeert je verhaal vaak onderuit te halen. Inmiddels heb ik veel zittingen gedaan, maar het blijft altijd spannend. Wel een gezonde spanning, gelukkig!’ 

Een portie ellende 

Paul vertelt over de zaken die hij onder ogen krijgt, van stalking tot zedendelict, crypto-oplichting of huiselijk geweld. Welke zaak is je altijd bijgebleven? ‘Een casus waar ik direct aan moet denken, gaat over een man die al door een eerder ongeluk een oog mist, hersenletsel heeft en motorisch beperkt is. Hij had net een broodje bij de McDonalds gehaald, en liep over straat toen drie, vier knullen hem ineens te grazen namen. Ze hebben hem geschopt en op zijn hoofd geslagen. Zo triest.’ 

‘Soms denk ik: de duivel schijt altijd op dezelfde hoop. Mensen die al veel hebben meegemaakt, krijgen er dan nog een portie ellende bovenop. In zulke gevallen doe ik extra mijn best om hun belangen te behartigen. Bijvoorbeeld door met de Officier van Justitie te gaan praten en de zaak uitgebreid voor te bereiden.’ 

Blijven leren

‘Ik heb mijn hele leven in het bedrijfsleven gewerkt, als manager in de ICT. Maar als ik opnieuw mocht kiezen, zou ik jurist worden. Ik vind het razend interessant.’ Over de vraag wat het zo anders maakt, denkt Paul even na. ‘Sowieso minder vergaderen! En het is veel meer gericht op mens en inhoud. Ik leer er zoveel van.’ 

In zijn eerste periode als vrijwilliger, volgt Paul allerlei cursussen en opleidingen. ‘Toen ik begon, was mijn kennis van het strafrecht en schadevergoedingsrecht beperkt. Ik wilde ook meer leren over psychologie, omdat die menselijke kant belangrijk is in het contact met slachtoffers. Slachtofferhulp hielp me op weg; je krijgt hier goede begeleiding. Tegenwoordig is er zelfs een speciale interne academie met opleidingen op alle mogelijke gebieden, juridisch, economisch, psychosociaal. En er zijn veel collega’s om mee te overleggen.’

Hart en hoofd in balans 

‘Door dit werk ben ik als mens gegroeid. Het is een hele andere wereld dan de zakenwereld; dit is de echte wereld. Ik heb met iedereen contact, van oud tot jong, van bijstand tot welvarend. Ik heb beter leren luisteren, écht luisteren. In het begin wilde ik direct ter zake komen, dat heb ik afgeleerd. Nu kunnen mensen hun verhaal kwijt, voordat ik met mijn praktische punten kom. Die verhalen bieden mij meer perspectief op de wereld. Ik besef nu nog beter dat achter elk nieuwsbericht een persoonlijk verhaal schuil gaat.’ 

Terwijl we door de gangen van de rechtbank naar buiten lopen, denkt Paul na over de vraag of hij nog lang door wil gaan. Hij aarzelt geen seconde: ‘Ja. Ik merk dat de mensen de levenservaring die ik breng wel prettig vinden. Zolang het werk me nog uitdaagt en ik mensen praktisch kan steunen, zal ik het werk nog vele jaren doen.’